Caulet(-de-Tournefort)
Brassica tournefortii
Brassicaceae Cruciferae
Nom en français : Chou de Tournefort.
Descripcioun :Lou caulet-de-Tournefort o moustardo-dóu-desert, trachis dins li sablo proche de la mar e dis oustau. Li fueio de la rouseto soun proun grosso e descoupado ; dounon d'èr à li de la ravanello. Li flour, jauno palinouso, soun pas bèn grosso (petalo < 7 mm), e li silico, acabado pèr un bè, fan de 3 à 7 cm emé de 0 à 2 grano.
Usanço :Li jóuini flour podon èstre manjado, mai pas de trop que caupon de glucosinolate (subretout dins li grano e li racino) qu'empacho la fourmacioun di gloubihoun rouge.
Port : Grando erbo
Taio : 0,3 à 1 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Brassica
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printems
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto de coustiero
Decèmbre à abriéu
Liò : Sablo de mar
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino éurasiatico
Ref. sc. : Brassica tournefortii Gouan, 1773
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753